پیمان نامه حقـوق کـودک یـک کنوانسـیون بین المللـی اســـت کـــه حقـــوق مـــدنی، سیاســـی، اقتصـــادی، اجتمـــاعی و فرھنگـــی کودکـــان را بیـــان می کنـــد. دولت ھایی که این معاھده را امضا کرده اند موظـف بـه اجرای آن ھستند و شکایت ھای راجع به آن به کمیته حقوق کودک ملل متحد تسلیم می شود. کمیته حقوق کودک ملل متحد نھادی برای بررسی پیشرفت کشورھای عضو، در دسـتیابی بـه تحقق تعھدات ناشی از پیمان نامه مذکور است که به موجب ماده ۴۳ ، کنوانسـیون، متشکل از ۱۰ کارشناس تأسـیس شـده است که از اتبـاع کشـورھای عضـو بـا توجـه بـه پراکنـدگی جغرافیـایی و نظامھای حقـوقی اصـلی انتخـاب می شـوند. وظیفـه اصـلی ایـن کمیتـه بررسـی گزارشھـای رسیده از کشورھای عضو کنوانسیون، ارائه پیشنھادھا یا توصیه ھای کلی بر اسـاس بررسـی گزارش ھای درخواست مشاوره و مسـاعدت فنـی از صـندوق کودکـان ملـل متحـد، سـازمان ھای تخصصی ملل متحد و دیگر نھادھای دارای صلاحیت است. این کنوانسیون در ۲۰نوامبر۱۹۸۹مورد پذیرش مجمـع عمـومی سـازمان ملـل متحـد قرار گرفـته است تاکنون ۱۹۳ کشور این سـند را امضا کرده اند و در ۱۴۰ کشور اجرا می شود که به ایـن ترتیـب مقبـول ترین سـند حقـوق بشـردر تاریخ است.
ایران نیز به موجب ماده واحده الحاق اجازه دولت جمهوری اسلامی ایران در اسفند ۱۳۷۲ به کنوانسیون حقوق کودک پیوسته است. برابر این ماده واحده، مشروط به آنکه مفاد آن در هر مورد و هر زمان در تعارض با قوانین داخلی و موازین اسلامی باشد یا قرار گیرد، از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران لازم الرعایه نباشد. الحاق مزبوراز حیث حقوقی نادرست است و به لحاظ مبهم و کلی بودن، مغایرت با هدف و مقصود کنوانسیون و مخالفت با حقوق بین الملل؛خلاف مقتضای اهداف و اصول بین المللی و حقوق بشری مندرج در آن در ارتباط با حقوق کودک بوده و نیز به منزلۀ نقض اصل برتری حقوق بین الملل برحقوق داخلی محسوب می گردد که با اعتراضات گسترده بین المللی نیزهمراه بوده است.
كشورھای طرف كنوانسیون حاضر، طبق اصول اعلام شده در منشور سازمان ملل، حقوق لاینفك، مساوی و منزلت تمام اعضای خانواده بشری که زیربنـای آزادی، عـدالت و صـلح در جھـان است را به رسمیت می شناسند. همچنین، اعتقـاد خـود را بـه حقـوق اساسی و مقام و ارزش انسان و عزم خود را برای افزایش پیشرفت ھای اجتمـاعی و معیارھـای زندگی بھتر توأم با آزادی ھای بیشتر اعلام كرده اند. کشورهای عضو ســازمان ملــل طبق اعلام این سازمان در اعلامیــه جھــانی حقــوق بشــر و در كنوانســیون ھای بین المللی حقوق بشر معتقدند که ھر یك از افراد بدون ھر گونـه تبعـیض از نظـر نژاد، رنگ، جنس، زبان، مذھب، عقاید سیاسـی، جایگـاه اجتمـاعی یـا ملـی، تولـد و یـا سـایر خصوصیات، در تمام حقوق و آزادی ھایی كه در آن كنوانسیون ھا و اعلامیه ھا اعـلام شـده، ذیحق می باشند. نظر به این كه سازمان ملل در اعلامیه جھـانی حقـوق بشـر اعـلام نمـوده اسـت كـه دوران كودكی مستلزم مراقبت ھا و مساعدت ھای ویژه می باشد، با اعتقاد به این كه خانواده به عنوان جزء اصلی جامعـه و محـیط طبیعـی بـرای رشـد و رفـاه تمـام اعضـای خـود خصوصا می بایسـتی از حمایت ھـا و مسـاعدت ھای ً كودكـان لازمه به نحـوی برخـوردار شـود كـه بتوانـد مسـئولیت ھای خود را در جامعه ایفا كند، با تشخیص ایـن كـه كـودك بـرای رشـد كامـل و متعـادل شخصــیتی خــود می بایســتی در محــیط خــانواده و در فضایی (مملو) از خوشبختی، محبت و تفاھم بزرگ شود، با توجه به این كه كودك می بایست آمادگی كامل برای زندگی فردی در جامعه داشـته باشـد ، خصوصا ، احتـرام، بردبـاری، ً و در سایه ایده آل ھایی كه درمنشور سازمان ملل اعلام شده صـلح، آزادی، برابری و اتحاد بزرگ شود، بر لزوم انجام مراقبت ھای ویژه از كودك در اعلامیه حقوق كودك ژنـو ۱۹۲۴ بیان شده، در ۲۰ نوامبر ۱۹۵۹ در اعلامیه حقوق كودك مجمع عمـومی بـه تصـویب رسـیده، در اعلامیه جھانی حقوق بشر و در میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی در كنوانسیون بین المللی حقوق اجتماعی، اقتصـادی و فرھنگـی و در اسناد و احكام سازمان های تخصصی و سازمان ھای بین المللی مربوط بـه رفـاه كودكـان به رسمیت شناخته شده است، با توجه به این كه در اعلامیه جھانی حقوق بشر تصریح شده است، «كودك به خاطر نداشتن رشد كامل فیزیكی و ذھنی محتاج مراقبت و حمایت ھایی از جمله حمایت ھای مناسب حقوقی قبل و بعد از تولد می باشد»، با در نظر گرفتن مفاد اعلامیه اصول حقوقی و اجتماعی مربـوط بـه حمایـت و رفـاه كودكـان بـا اشــاره ویــژه بــه موضــوع فرزنــد رضــاعی ، فرزندخوانــدگی ملــی و بین المللــی، قــانون حــداقل استاندارد سازمان ملل در مورد اجرای عدالت برای افراد صغیر (قوانین پكن) و اعلامیـه حمایـت از زنان و كودكان در مواقع اضطراری و جنگ ھا، با تشخیص ایـن كـه در تمـام كشـورھای جھـان كودكانی وجود دارند كه تحت شرایط دشوار زندگی می كنند و این گونه كودكان محتاج توجھات ویژه ای ھستند، با توجه به ارزش ھای سنتی و فرھنگی ھـر ملـت در حمایـت و تعلـیم و تربیـت یكنواخت كودك، و بـا عنایـت بـه اھمیـت همکاری های بین المللـی بـرای بھبـود شـرایط زنـدگی كودكـان در تمـام كشــــورھا خصوصــــا در حــــال توســــعه، بــــه توافقــــات آمده در پیمان نامه حقوق کودک نایــــل شــــده اند.
شما می توانید متن کامل پیمان نامه حقوق کودک را با کلیک کردن بر روی لینک آبی زیر دریافت نمایید.

پیمان نامه حقوق کودک