خشونت علیه زنان و دختران (VAWG) یکی از گستردهترین، پایدارترین و مخربترین انواع نقض حقوق بشر در دنیای امروز است که در پارهای موارد به دلیل مصونیت فرد مرتکبشونده از مجازات و در برخی موارد دیگر به دلیل سکوت و ترس از ننگ و رسوایی قربانی، گزارش نمیشود و در نتیجه تشدید میشود
اکنون جهان این واقعیتها را آشکارا فریاد میکشد که یک سوم زنان و دختران در طول زندگی خود خشونت جسمی یا جنسی را تجربه میکنند و نیمی از زنانی که در سرتاسر جهان کشته شدهاند بهوسیله شریک زندگی یا خانواده خود به قتل رسیدهاند. این میزان شیوع خشونت علیه زنان به معنای آن است که هر زنی در اطراف ما میتواند قربانی خشونت باشد؛ مادر، خواهر، دختر، همسایه، همکار، دوست یا حتی خودتان ممکن است این سوءرفتار را تجربه کرده باشید. اما الگوهای و پیامدهای خشونت برای زنان و دختران در گروههای مختلف جمعیت متفاوت است. به علاوه، در مناطق مختلف تغییرات مهمی در نوع خشونت دیده میشود.
تحقیقات سازمان جهانی بهداشت (WHO) نیز نشان میدهد که خشونت شریک زندگی برای ۶۵ درصد از زنان در برخی مناطق جنوب صحرای آفریقا و حدود ۴۰ درصد از زنان در جنوب آسیا واقعیت دارد و کابوسهای آنها را رقم زده است. در عین حال حتی در مناطقی مانند آسیای شرقی و اروپای غربی که احتمال وقوع این حوادث کمرنگتر به نظر میرسد به ترتیب بیش از ۱۶ و ۱۹ درصد از زنان، خشونت از سوی شریک زندگی را تجربه کردهاند.
امروز در قرن بیست و یکم تقریباً در سراسر جهان ۷۵۰ میلیون زن و دختر زندگی میکنند که پیش از ۱۸ سالگی ازدواج کردهاند و ۲۰۰ میلیون زن و دختر ختنه شدهاند که همگی به نوعی زنده به گوری را تجربه کردهاند. ۷۱ درصد از قربانیان قاچاق انسان در سراسر جهان را زنان و دختران تشکیل میدهند و از هر ۴ زن ۳ نفر مورد سوءاستفاده جنسی قرار گرفته است.
در ایران اما آمار خشونت علیه زنان به ۶۰ درصد و کودک همسری به ۱۷ درصد میرسد. این در شرایطی است که بسیاری از خشونتها در بافت سنتی ایران گزارش نمیشود و طبیعی در نظر گرفته میشود
اما خشونت علیه زنان چیست؟ خشونت علیه زنان عبارت است از: «هر گونه اقدام به خشونت مبتنی بر جنسیت که منجر به تهدید، اجبار یا محرومیت و محدودیت خودسرانه در آزادی در زندگی عمومی یا زندگی شخصی و خصوصی زنان میشود». به عبارت دیگر، «هر گونه آزار روانی، عاطفی، کلامی و همچنین آزار اجتماعی و اقتصادی یا ایجاد محدودیت در روابط اجتماعی یا سختگیری اقتصادی، نادیده گرفتن ظرفیت و توانایی زنان، آزار جسمی و در نهایت آزار جنسی همگی مصادیقی از خشونت علیه زنان است که باید با آنها مقابله کرد».
همانگونه که گفته شد خشونت علیه زنان در اشکال مختلف فیزیکی، جنسی، روانی، کلامی و احساسی بروز میکند. خشونت فیزیکی به شکل ضرب و شتم تا قتل و هر نوع رفتار تهاجمی است. خشونت و آزار و اذیت جنسی شامل تجاوز جنسی، آزار و اذیت خیابانی، آزار و اذیت سایبری، ختنه کردن زنان و قاچاق آنها به منظور بردهداری و استثمار جنسی است. نمونه خشونت روانی به صورت بدرفتاری روانی دیده میشود. خشونت روانشناختی یکی از لایههای پنهان خشونت علیه زنان است. خشونت کلامی به شکل فریاد، قلدری، تحقیر و توهین ظهور و بروز مییابد
خشونت علیه زنان عواقب و پیامدهای جدی برای سلامتی و رفاه آنها به همراه دارد. وخیمترین نتیجه و شکل آن «مرگ» است. هر چند خشونت با طیف وسیعی از مشکلات سلامت جسمی، روانی، جنسی و باروری کوتاهمدت و طولانیمدت برای قربانیان همراه است اما خشونت علیه زنان بر سلامت روح، روان و جسم فرزندان آنها نیز تأثیر میگذارد.
خشونت میتواند خطر مصرف سیگار، الکل و موادمخدر را افزایش دهد و موجب شیوع بیماریهای روانی تا مرز خودکشی یا حتی خودکشی، بیماریهای مزمن مانند بیماریهای قلبی، دیابت و سرطان، بیماریهای عفونی مانند ایدز و مشکلات اجتماعی مانند جرم و خشونت بیشتر شود. پیامدها و عوارض جانبی روانی، جنسی و بهداشتی ناشی از خشونت علیه زنان در تمام مراحل زندگی آنها اثرگذاری خود را حفظ میکند
پیشگیری از خشونت علیه زنان یک ضرورت است. زیرا این خشونت مانعی برای دستیابی به عدالت، توسعه، صلح و همچنین تحقق حقوق بشر زنان و دختران است.
برای جلوگیری و پاسخ به خشونت علیه زنان نیاز به یک رویکرد چندبُعدی است. روز جهانی منع خشونت علیه زنان و ۱۶ روز فعالیت در این حوزه در سراسر جهان، فرصتی برای آگاهیبخشی به پیامدهای اجتماعی خشونت علیه زنان و تقویت اقدامات جمعی فراهم کرده است. فقط با همکاری، همفکری و همقدمی است که میتوان خشونت علیه زنان و دختران را از بین برد.
نقطه شروع برای این تغییر «پیشگیری» است و اولین و مهمترین قدم پیشگیرانه، این است که نباید خشونت را تحمل کرد.
برای دریافت اعلامیه جهانی محو خشونت علیه زنان بر روی لینک آبی زیر کلیک کنید.