آموزش خلاق کودک‌محور یک روش هنرورانه است، شیوه‌اى براى آموزش بهتر و كارآمدتر. در روش آموزش خلاق کودک‌محور، تنها یک باید داریم:
براى آموزش دادن و آموختن باید دنیاى بزرگسالى را کنار گذاشت و با محور قرار دادن دنیاى کودکى آموزش داد و آموخت.
آموزش خلاق كودك محور نتیجه‌ى تجربه‌ى هزاران ساله‌ى آدمى در زندگى و آموزش و پرورش کودکان است. از دورانى که نهاد رسمى آموزش و پرورش بنیاد گذاشته شد، همواره این صداى بزرگسالان است که شنیده مى‌شود. روش به کار رفته در این سامانه، روش آموزگار محور است. آموزگار مى‌گوید و دانش‌آموز مى‌شنود و تکرار مى‌کند. کودکان در آموزش مشارکت ندارند. بنابراین، خلاقیتى هم شکوفا نمى‌شود. آموزش و پرورش كودكان همواره از زبان و به دلخواه بزرگسالان پیش رفته است. ما مى‌توانیم این گونه از آموزش را آموزش غیرخلاق بزرگسال‌محور بنامیم.
این یک باور دیرین است. باورى که پیشینه‌ى آن به ٢٥٠٠ سال پیش باز مى‌گردد، هنگامى که ارسطو فیلسوف برجسته‌ى یونانى مى‌گوید: «ریشه‌هاى آموزش تلخ است، اما میوه‌اش شیرین است.»
این گونه آموزش که با رنج و ترس همراه بوده است، در فرهنگ ایران پیشنه‌اى بلند دارد. فریدالدین عطار نیشابورى عارف و شاعر برجسته‌ى ایرانى در ٩٠٠ سال پیش از این، به خوبى رنج و ترس کودک از آموزش بزرگسال‌محور را نشان داده است.
کودکى مى‌رفت و در ره مى‌گریست کاملى گفتش که این گریه ز چیست
گفـت بر استـاد بایـد خوانـد درس چـون نـدارم یـاد مـى‌گریـم زتـرس
از این گونه سخن‌ها در تاریخ و فرهنگ ایران بسیار پیدا مى‌شود. سعدى شاعر برجسته‌ى ایران ٨٠٠ سال پیش از این گفته است:
به خردى درش زجر تعلیم كن
به نیك و بدش وعده و بیم كن
یك دم اندیشه كنید و كودكى را كه شاعر بزرگ از آن سخن مى‌گوید، در نظر آورید. چرا باید كودكان‌مان را در راه آموزش زجر دهیم و تنبیه كنیم؟
ده اصل طلایی آموزش خلاق کودک‌محور
۱- آموزش برای شکوفایی
آموزش خلاق کودک‌محور، با به وجود آوردن فضای سالم، متن‌ها و افزارهای سنجیده و برنامه ریزی درست کوشش می‌کند که اندیشه و جان کودکان را شکفته سازد. هنگامی که شخصیت و منش کودک شکفته می‌شود، آفرینش گری یا خلاقیت او به بار می‌نشیند.
۲-آموزش برای بازی و شادی
دنیای کودکان دنیای بازی و شادی است. کودکان همواره گرایش به بازی و شادی دارند. آموزش خلاق کودک‌محور کوشش می‌کند که کودکان را از دنیای سخت و گاهی خشن بزرگسالانه با دستورهای بی احساس دور کند و فضا وکنش‌های شاد را برای کودکان به ارمغان آورد.
۳- آموزش معناگرا و پالایش گر
آموزش خلاق کودک‌محور همواره کوشش می‌کند که از نمای بیرونی پدیده‌ها بگذرد و به آنچه اصل است برسد. در این گونه از آموزش، با افزارها و برنامه‌های ویژه به کودکان ژرف اندیشی و بینش درست آموخته می‌شود تا هستی را با تمام بزرگی و معنایش کشف کنند.
پالایش از احساس اندوه، ناامیدی، بیهودگی نقشی است که آموزش خلاق کودک‌محور بر عهده دارد. فضا، برنامه‌ها و متن‌ها و افزارهای آموزش خلاق کودک‌محور به گونه‌ای طراحی شده‌اند که حس مثبت اندیشی و مثبت بودن را در کودکان تقویت می‌کنند.
۴- آموزش برای آگاهی و دانایی
آموزش خلاق کودک‌محور کوشش می‌کند که به کودکان آگاهی راستین درباره هستی و زندگی بدهد. من کیستم؟ جایگاه من کجاست؟ با چه هدفی باید به سوی آگاه شدن و آگاه کردن بروم. هنگامی که آگاه می‌شوم چگونه می‌توان زندگی خود و دیگران را دگرگون کنم؟ این‌ها همه از خویشکاری‌های آموزش خلاق کودک‌محور است.
۵- آموزش بدون رقابت
آموزش خلاق کودک‌محور به آزمون‌های درونی باور دارد. آزمون‌هایی که به زندگی انسان معنا می‌بخشد، او را کاشف دریاها و سرزمین‌های ناشناخته و آفرینش گر پدیده‌های نو می‌کند. آموزش خلاق کودک‌محور هرگز و هیچ گاه به آزمون‌های ظاهری که کودکان را رقیب یکدیگر می‌کند باور ندارد و همواره آن‌هارا برای زندگی کودک زیانمند می‌داند.
۶- آموزش برای گشایش
آموزش خلاق محور کوشش می‌کند که راهکارهای درست را برای پرسانه‌ها و دشواری‌های زندگی پیش پای کودک بگذارد. در این گونه از آموزش، دانستن هنگامی ارزش دارد که به کار بیاید و بتواند گره‌های ناگشوده را بگشاید.
۷- آموزش رشد اجتماعی
به سبب این که آموزش خلاق کودک‌محور با افزارهایی مانند داستان و نمایش خلاق، هیجان و احساس‌های کودکان را درگیر می‌کند، سبب رشدهای چندگانه کودک مانند رشد اجتماعی آن‌ها می‌شود که برای جامعه پذیری شان ضرورت دارد.
۸- آموزش برای همکاری و مشارکت
ٱموزش خلاق کودک‌محور، آموزش در گفت و گو، مشارکت و کنش‌های دوسویه کودکان است. کودکان در این گونه آموزش است که معنای همکاری و مشارکت را می‌آموزند و کوشش می‌کنند که آن را در زندگی فردی و اجتماعی به کار ببندند.
۹- آموزش برای آزادی و دوستی
آموزش خلاق کودک‌محور کوشش می‌کند که درک درستی از آزادی و دوستی که دو بنیان مهم زندگی انسان است، به کودکان هدیه دهد. چون کودکان با بازی و شادی آموزش می‌بینند، معنای آزادی را درک می‌کنند و چون برای بازی کردن به کودکان دیگر نیاز دارند، معنای دوستی را می‌آموزند.
۱۰- آموزش دوستی با مادر زمین
مواد آموزش خلاق کودک‌محور بر پایه‌ی اصول توسعه پایدار تهیه می‌شوند. در این گونه از آموزش به کودکان نگه‌داری از مادر زمین به عنوان بستری که همگان بر آن می‌آسایند و خوراک خود را به دست می‌آورند یادآوری می‌شود.
منبع:
www.cheesta.com